Liệu các gã khổng lồ công nghệ có thể trở thành nhà sản xuất xe hơi?

VINFAST QUẢNG NINH | 0933 170 222

Việc Apple dự kiến ra mắt xe hơi tự lái vào năm 2024 lại khiến người ta nghĩ về một câu hỏi đã cũ, rằng liệu các công ty công nghệ có thể trở thành nhà sản xuất xe hơi hay không? Có những lập luận cho cả 2 phía của câu trả lời, nhưng một quyết định như vậy sẽ ẩn chứa những rủi ro lớn.

Quan điểm cho rằng xe hơi đang trở thành “máy tính đặt trên bánh xe” đã lỗi thời và không còn phù hợp với hướng đi hiện tại của ngành công nghiệp ô tô. Trong các nền tảng xe điện của tương lai, ô tô sẽ trở thành “máy chủ đặt trên bánh xe” với các cụm máy tính trung tâm có thể nâng cấp, khả năng xử lý của trí tuệ nhân tạo (AI) và những trải nghiệm được kết nối thông qua một hệ sinh thái công nghệ. 

Hướng đi này liên quan trực tiếp đến công việc của các gã khổng lồ công nghệ như Microsoft, Apple, Amazon và Alphabet. Một câu hỏi ngày càng trở nên phổ biến trong ngành sản xuất xe hơi là liệu những công ty này có trở thành một nhà sản xuất ô tô thực sự hay không?

Bức tranh đã bắt đầu thay đổi 

Trên thực tế, các công ty công nghệ hiện nay đã tham gia vào chuỗi cung ứng và sản xuất xe hơi ở mức độ chưa từng thấy trước đây. Dịch vụ của họ giờ đây là một phần không thể thiếu của các xe hơi mới bán ra, với Apple CarPlay và Android Auto. Amazon cũng đang thúc đẩy việc đưa trợ lý ảo Alexa vào một loạt dòng phương tiện, và ông chủ Jeff Bezos cũng bỏ ra 700 triệu USD để đầu tư vào hãng xe điện Rivian, đổi lại startup này sẽ sản xuất 10.000 chiếc xe tải chạy điện để phục vụ cho mạng lưới giao hàng của Amazon.

Xu hướng này ngày càng gia tăng khi các công ty công nghệ chuyển sự chú ý sang ngành công nghiệp xe hơi để tìm cách phát triển và mở rộng phạm vi tiếp cận cho hệ sinh thái của họ. Apple đã giới thiệu khả năng biến chiếc iPhone thành chìa khóa thông mình cho các dòng xe. Alphabet, công ty mẹ của Google, đang biến Waze trở thành trình định vị mặc định cho các hệ thống giải trí trên xe hơi. 

Các chuyên gia trong ngành dự đoán sẽ có một sự thay đổi căn bản diễn ra trong vòng từ hai đến bốn năm tới, khi các phần mềm của các hãng khổng lồ về công nghệ sẽ có mặt trong bất cứ chiếc xe nào xuất xưởng, và mỗi bên sẽ phát huy thế mạnh của riêng mình. 

Microsoft tập trung vào điện toán đám mây và đã gây dựng được vị trí dẫn đầu với Connected Vehicle Platform, giúp những chiếc xe có khả năng tiếp cận năng lực tính toán khủng thông qua mạng Internet, thay vì phải trang bị các vi xử lý đắt tiền. 

Alphabet trong khi đó lại phát triển hệ điều hành, sử dụng chương trình mã nguồn mở của mình để biến Android thành hệ điều hành mặc định trên mọi hệ thống thông tin giải trí của xe hơi. Điều này sẽ giúp họ triển khai các dịch vụ dành cho xe hơi của Google (Maps, Voice Assistant, AppStore) và tăng cường khả năng thu thập dữ liệu và qua đó thúc đẩy việc sử dụng Google Cloud Platform.

Nhận thấy sự đe dọa, Amazon Web Service (AWS) đầu tháng 12 đã tuyên bố hợp tác với QNX – bộ phận phát triển hệ điều hành dành cho xe hơi thuộc sở hữu của BlackBerry. 

Các đại gia công nghệ vốn đã đi đầu trong việc phát triển công nghệ xe tự lái. Waymo, công ty con khác của Alphabet, tuyên bố công khai rằng họ không có ý định sản xuất xe hơi mà thay vào đó tập trung phát triển công nghệ. Tương tự như vậy, việc Amazon mua lại startup xe tự lái Zoox cũng là một động thái thú vị đối với thị trường. 

Những lợi thế và rào cản 

Với hoạt động sôi nổi như vậy, câu hỏi vào lúc này là liệu các gã khổng lồ công nghệ có thực hiện bước nhảy tiếp theo để chuyển từ nhà cung cấp phần mềm thành một nhà sản xuất xe hơi đích thực hay không. Họ có nhiều lựa chọn để bắt đầu, nhưng cũng có rất nhiều rủi ro. 

Đầu tiên, các công ty này cần kiểm soát toàn bộ nền tảng để bảo đảm trải nghiệm người dùng, sau đó sẽ bước chân vào sản xuất phần cứng. Microsoft làm như vậy với máy tính Surface còn với Google là chiếc điện thoại Pixel. Tuy nhiên trong cả hai trường hợp, việc sản xuất phần cứng diễn ra sau khi hai công ty này bắt đầu mất đi quyền kiểm soát quan trọng. 

Đối với ngành công nghiệp xe hơi, các đại gia công nghệ chưa bao giờ có được sự kiểm soát hoàn toàn như vậy đối với phần cứng, mặc dù họ đã đạt được những bước tiến đáng kể với phần mềm. 

Microsoft hay Google cũng có thể tung ra một sản phẩm hoàn toàn mới, giống như cách Amazon làm với Echo/Alexa. Alexa chắc chắn sẽ không thể thành công như hiện tại nếu thiếu đi phần cứng, mặc dù nó được bán với giá rẻ hơn giá thành sản xuất. Nhưng vấn đề là bạn không thể làm điều đó trong ngành công nghiệp xe hơi. 

Cũng không thể bỏ qua những khó khăn truyền thông khi chen chân vào thị trường ô tô, đặc biệt là về mặt tài chính. Đối với các công ty như Alphabet hay Microsoft, rất có khả năng các cổ đông sẽ cho phép họ nhảy vào một thị trường với yêu cầu vốn cao và tỷ suất lợi nhuận thấp hơn đáng kể.

Một nghiên cứu chung của Boston Consulting Group (BCG) và Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) cho thấy người tiêu dùng vẫn đặt niềm tin vào các hãng xe truyền thống trong việc phát triển xe tự lái hơn là các hãng công nghệ. Tuy nhiên người mua cũng đồng thuận rằng các nhà sản xuất xe hơi cần hợp tác với các công ty công nghệ để hoàn thiện công nghệ này. 

Một xu hướng đang mang lại lợi thế cho các công ty công nghệ đó là sự phát triển nhanh chóng của các loại xe điện chạy pin. BCG dự đoán đến năm 2027 sẽ có khoảng 90 nền tảng khung gầm dành riêng cho xe điện, mặc dù chỉ có 13% trong số này là dành cho những chiếc xe sản xuất đại trà. 

Thêm vào đó kiến trúc của xe điện đơn giản hơn nhiều so với động cơ đốt trong, và giá thành sản xuất pin đang giảm nhanh tạo cơ hội cho các nhà sản xuất theo hợp đồng sản xuất xe điện dựa trên các khung gầm đại trà. Nếu quá trình tiêu chuẩn hóa này trở thành hiện thực, ngành công nghiệp xe hơi sẽ bắt đầu giống lĩnh vực điện thoại thông minh hơn, vì các rào cản để tham gia được giảm bớt.

Gián đoạn thị trường 

Trong kịch bản này, việc các đại gia công nghệ trở thành nhà sản xuất xe hơi là điều gần như chắc chắn. 

Đầu tiên, như đã tuyên bố, Apple có thể làm gián đoạn thị trường bằng việc tung ra chiếc xe của riêng minh. Apple có thể thiết kế phần cứng, công nghệ cảm biến, phần mềm và dịch vụ độc đáo cũng như không phải hợp tác về điện toán đám mây giống như các công ty khác. 

Các nhà sản xuất xe hơi truyền thống chắc chắn sẽ không từ bỏ hoàn toàn việc kiểm soát trải nghiệm người dùng, vì vậy cách duy nhất để Apple kiểm soát hệ sinh thái đầu-cuối của họ là tung ra chiếc xe của mình. Nếu Apple chuyển sang lĩnh vực sản xuất xe hơi, con đường thâm nhập của họ sẽ dựa vào một nhà sản xuất theo hợp đồng, tương tự như cách tiếp cận của họ trong lĩnh vực điện tử tiêu dùng, thay vì tự sản xuất một chiếc xe. Cũng giống như việc Mercedes thuê Magna Steyer để sản xuất G-Class, Apple có thể thuê một nhà thầu nào đó để làm ra chiếc “iCar” cho họ.

Thứ hai, Amazon có thể làm dày hệ sinh thái của mình theo chiều dọc bằng cách sở hữu một công ty xe điện. Họ đã đầu tư rất nhiều tiền vào startup xe điện Rivian để phát triển một đội xe tải điện phục vụ mạng lưới vận chuyển của mình. Xa hơn nữa, người khổng lồ thương mại điện tử có thể tích hợp các công nghệ của họ và tái định nghĩa cách hoạt động của những chiếc xe tải. 

Cuối cùng, các tập đoàn khổng lồ của Nhật Bản và Hàn Quốc cũng sở hữu những tiềm năng thú vị, vì họ vừa có kinh nghiệm trong phần mềm cũng như công nghệ sản xuất pin – vốn là 2 trụ cột của những chiếc xe điện tương lai. Họ cũng có khả năng sản xuất ở quy mô công nghiệp để hỗ trợ việc tạo ra chiếc xe hơi của mình. Điều này được thể hiện với Vision S – chiếc concept mà Sony hợp tác với Magna Steyer sản xuất.